การตั้งชื่ออำเภอในภาคอีสาน ชื่อแสนไพเราะมาจากไหน

ชื่อเรื่อง ชื่ออำเภอในภาคอีสานคือไพเราะมาก ทำไมเป็นอย่างนั้น 

เคยไปส่งลูกที่สถานีรถทัวร์ เวลาเจ้าหน้าที่ประกาศแจ้งลูกค้าว่า ใครจะเดินทางไปอำเภอเหล่านี้  เช่น เมยวดี เสลภูมิ พนมไพร เกษตรวิสัย ซื้อตั๋วได้ที่ช่องหมายเลข ……… คือ ชื่ออำเภอไพเราะมาก

อ่านในทวิตเตอร์ มีคนอื่นที่คิดอย่างนี้เหมือนกัน พี่ลาเต้ เว็บเด็กดี ถึงกับยกตัวอย่างชื่ออำเภอในภาคอีสานมาให้อ่านกัน เช่น -อากาศอำนวย

-อุทุมพรพิสัย

-ภูผาม่าน

-ชานุมาน

-สว่างแดนดิน

-เรณูนคร

-วานรนิวาส

-พิบูลมังสาหาร

-ลำปลายมาศ

-ละหานทราย

พี่ลาเต้ เว็บเด็กดี ยกตัวอย่างมาหลายชื่อ มีสองชื่อที่อยู่ในจังหวัดบุรีรัมย์ คือ ลำปลายมาศ กับ ละหานทราย 

ลำปลายมาศ เราไปบ่อย เพราะว่าบ้านของลุง พี่ชายของแม่อยู่ที่นั่น ลำปลายมาศเป็น 1 ใน 4 อำเภอที่มีรถไฟผ่านด้วยนะ และมีลำน้ำสาขาของแม่น้ำมูลไหลผ่าน ชื่อว่า ลำมาศ 

นอกจากนั้น ชื่ออำเภอของบางจังหวัด ไพเราะยกทีมไปเลย อย่างเช่น จังหวัดร้อยเอ็ด ไพเราะยกจังหวัดไปเลย

• เกษตรวิสัย Kaset visai
• จตุรพักตร์พิมาน Chaturaphak phiman
• จังหาร Jung han
• ธวัชบุรี Thawatshaburi
• ปทุมรัตน์ Pathum rat
• พนมไพร Phanom phrai
• โพธิ์ชัย Pho chai
• โพนทราย Phon sai
• โพนทอง Phon thong
• เมยวดี Moeiwadi
• เมืองสรวง Muangsuang
• ศรีสมเด็จ Srisomdet
• เสลภูมิ Sela phum
• สุวรรณภูมิ Suwannaphum
• หนองพอก Nong phok
• อาจสามารถ At samat
• เชียงขวัญ Chiang khwan
• หนองฮี Nong hi
• ทุ่งเขาหลวง

มีผู้รู้ ความรู้แน่น มาคอมเม้นต์ ทำให้รู้ว่า ชื่ออำเภอเหล่านี้ เปลี่ยนแปลงในสมัย ร.5 ซึ่งเรียกว่าการปกครองแบบเทศภิบาล คือ ส่งผู้ปกครองมาจากส่วนกลาง จำได้ล่ะ เคยเรียนในวิชาประวัติศาสตร์ไทย ตอนเรียนปริญญาตรีที่มหาวิทยาลัยขอนแก่น ถ้าคุยเรื่องประวัติศาสตร์ท้องถิ่นอีสาน มันจะยาว 

ผู้ปกครองเทศาภิบาลมณฑลในยุคสมัยนั้น เปลี่ยนชื่อเมืองดั้งเดิมในภาษาถิ่น เป็นภาษาบาลีบ้าง ภาษาสันสกฤตบ้าง มีบางส่วนที่ยังเป็นภาษาถิ่น 

ถ้าไปดูที่มาที่ไปของชื่อเมือง จะพบว่า มีความเป็นมายาวนาน ตัวอย่างเช่น เมืองฟ้าแดดสงยาง หรือ เมืองฟ้าแดดสูงยาง เป็นเมืองโบราณ ตั้งอยู่ในอำเภอกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์ ปัจจุบันเหลือแต่ซากอิฐปนดิน มีคูเมืองสองชั้น

ตอนเรียนประวัติศาสตร์ ได้ยินชื่อเมืองนี้ ชอบมาก รู้สึกว่า ไพเราะจัง เมืองฟ้าแดดสงยาง ใครชอบชื่ออำเภออะไรบ้าง บอกมาได้เลย 

เอกสารอ้างอิง

https://twitter.com/arnameraiwa/status/1626297949084086274?s=61&t=_0NDS1zwd4aqw5L_sBMOVQ

https://www.agi.nu.ac.th/nred/tgj/ปีที่_20_ฉบับที่_3/03_20_03.pdf